SKKN Một số kinh nghiệm nâng cao hiệu quả rèn kĩ năng đọc cho học sinh lớp 4 ở trường Tiểu học
Ngày đăng: 25/03/2025 15:12
Ngày đăng: 25/03/2025 15:12
I. PHẦN MỞ ĐẦU
1. Lí do chọn đề tài:
Sinh thời Chủ tịch Hồ Chí Minh đã từng dạy: “Có tài mà không có đức là người vô dụng. Có đức mà không có tài làm việc gì cũng khó.” Tài và Đức là hai yếu tố quan trọng không thể tách rời nhau, nó luôn hỗ trợ giúp con người hoàn thiện và phát triển một cách toàn diện.
Chính vì vậy mà hiện nay Đảng và Nhà nước ta luôn quan tâm và coi giáo dục là then chốt hàng đầu, là bước đệm để phát triển mọi mặt của con người cũng như về xã hội, văn hoá, kinh tê, khoa học. Thực hiện tốt chủ trương đường lối của đảng, thì mỗi chúng ta đang công tác trong nghành giáo dục không thể không trăn trở, suy nghĩ trước nền giáo dục của nước nhà. Rất mừng là ở tiểu học các em được học rất nhiều môn học khác nhau. Chúng ta xem môn học nào cũng quan trọng như nhau đúng không? Các em được tiếp thu nhiều kiến thức, lĩnh hội được nhiều điều bổ ích, các em phát triển được nhiều kĩ năng khác nhau như nghe, nói, đọc, viết, giao tiếp,... Thế nhưng nếu các em thiếu đi kĩ năng đọc thì hậu quả sẽ ra sao? Liệu các môn học khác các em sẽ tiếp thu như thế nào?. Một trong những vấn đề được quan tâm và lo lắng nhất đó là kĩ năng đọc đúng, đọc diễn cảm của các em ở cấp tiểu học còn hạn chế.
Do đó mà phân môn Tập đọc lớp 4 là môn mà chúng ta quan tâm nhiều nhất. Bởi vì đọc là ngôn ngữ chính, là phương tiện giao tiếp hàng ngày của con người. Ngôn ngữ là công cụ tổ chức quá trình phát triển tư duy và phương tiện để bộc lộ cảm xúc, sắc thái, tình cảm. Như vậy nếu kĩ năng đọc của các em chưa đảm bảo , chưa đáp ứng yêu cầu thì dẫn tới việc đọc đúng, đọc hay, hiểu văn bản chưa đạt kết quả. Đọc chưa tốt thì chắc chắn các em viết sẽ chưa đúng, dùng từ đặt câu thiếu chính xác. Khả năng viết câu văn, đoạn văn, bài văn diễn đạt sẽ lủng củng, lặp từ, bí từ, và đặc biệt là lỗi chính tả là không thể tránh khỏi...Từ những yêu cầu đặt ra như vậy, nên qua những năm giảng dạy ở lớp 4, tôi nhận thấy bên cạnh những em có kĩ năng đọc tốt vẫn còn một số em đọc chậm so với tốc độ yêu cầu, đọc nhát gừng, phát âm chưa chuẩn. Đặc biệt là việc ngắt nghỉ câu sau dấu câu không đảm bảo, giọng đọc và ngữ điệu không phù hợp, chưa phân biệt được lời thoại của nhân vật. Vì vậy với thời gian gắn bó với nghề tôi rút ra được một số kinh nghiệm trong khi dạy phân môn Tập đọc. Đó là “Một số kinh nghiệm nâng cao hiệu quả rèn kĩ năng đọc cho học sinh lớp 4 ở trường Tiểu học”. Đây cũng là đề tài để tôi nghiên cứu nhằm giúp các em có kĩ năng đọc tốt hơn, phát triển trong giao tiếp, dễ nắm bắt mọi thông tin diễn ra hàng ngày và giúp các em viết đúng chính tả.
2. Mục tiêu, nhiệm vụ của đề tài:
Ở bậc Tiểu học, Tập đọc là một phân môn thực hành. Nhiệm vụ cốt lõi nhất của nó là hình thành kĩ năng đọc cho học sinh. Bên cạnh đó, môn học này còn góp phần hoàn thiện nhân cách cho các em thông qua việc cung cấp các kiến thức tiếng Việt, văn học, đời sống hằng ngày, giáo dục đạo đức, trang bị kĩ năng sống cho các em, … Kĩ năng đọc của học sinh Tiểu học được hình thành và nâng cao dần qua từng lớp học nhằm giúp các em từng bước làm chủ công cụ đọc. Kĩ năng đọc của học sinh lớp 4 yêu cầu tối thiểu qua từng đợt kiểm tra định kì: giữa kì I, cuối kì I, giữa kì II, cuối kì II là khác nhau. Nhưng học sinh đọc phải đảm bảo các yêu cầu như: ngoài phát âm chuẩn, đọc trôi chảy, biết ngắt nghỉ hơi đúng chỗ, đúng ngữ điệu, phân biệt được lời nhân vật và có giọng đọc phù hợp với đoạn, 1 hay 2 khổ thơ theo yêu cầu. Cho nên, rèn đọc ở lớp 4 cũng cần được quan tâm đúng mức. Bởi đọc đảm bảo các yêu cầu sẽ giúp các em hiểu văn bản hơn từ đó đọc giọng phù hợp, thể hiện lời nhân vật tốt hơn.
Chương trình Tiếng Việt ở bậc Tiểu học là dạy cho học sinh bốn kĩ năng cơ bản: nghe, nói, đọc, viết. Các kĩ năng này không phải ngày một ngày hai đạt được, mà nó được hoàn thiện dần dưới sự dìu dắt của các thầy cô giáo. Trong bốn kĩ năng đó, tôi nhận thấy đọc là kĩ năng quan trọng hàng đầu của con người. Không biết đọc con người sẽ không tiếp cận được với nền văn minh của nhân loại. Nhờ biết đọc con người có thể nâng cao trình độ nhận thức, có thể tự học suốt cả cuộc đời. Vì thế, dạy Tập đọc ở trường Tiểu học là vô cùng quan trọng. Như vậy mục tiêu của dạy Tập đọc là giúp các em đọc đúng, đọc hay, đọc diễn cảm, biết ngắt nghỉ đúng dấu câu và biết phân biệt lời thoại.
Từ các mục tiêu trên, tôi đề ra một sô giải pháp dạy phân môn Tập đọc cho học sinh lớp 4A nhằm giúp các em có kĩ năng đọc tốt để học môn Tiếng Việt cũng như các môn học khác.
3. Đối tượng nghiên cứu:
Xuất phát từ thực tiễn của phân môn Tập đọc nên tôi đã chọn học sinh lớp 4A Trường Tiểu học ..... làm đề tài nghiên cứu. Qua đề tài giúp các em đọc tốt môn Tập đọc hơn.
4. Giới hạn phạm vi nghiên cứu:
Chương trình giảng dạy phân môn Tập đọc lớp 4 Trường Tiểu học .....
5. Phương pháp nghiên cứu:
* Phương pháp điều tra thục tế:
Muốn có tiết dạy Tập đọc có hiệu quả thì ngay vào đầu năm học tôi đã khảo sát vè trình độ đọc của các em. Sau đó phân ra 3 đối tượng ( đọc tốt, đọc hoàn thành. chưa đạt yêu cầu). Bên cạnh đó tôi thường xuyên kiểm tra đánh giá học sinh qua các tiết Tập đọc. Việc giáo viên tiến hành dạy ngay tại lớp là điều không thể thiếu. Đặc biệt tôi thường xuyên dự giờ. Trao đổi kinh nghiệm với đồng nghiệp. Nắm bắt tâm tư nguyện vọng, chia sẻ của các em.
*Phương pháp thu thập tài liệu:
Ngoài việc dùng phương pháp điều tra thực tế tôi còn sử dụng Phương pháp thu thập tài liệu. Các loại tài liệu được tôi sử dụng là: Hướng dẫn thực hiện chuẩn kiến thức kĩ năng ở tiểu học, sách giáo khoa, sách giáo viên Tiếng Việt 4,...Ngoài ra tôi còn thu thập thông tin trên các phương tiện thông tin đại chúng như: báo, dài, ti vi, mạng internet.
II. PHẦN NỘI DUNG:
1. Cơ sở lí luận:
Hiện nay chúng ta đang thực hiện chương trình giáo dục phổ thông mới, nhưng việc rèn kĩ năng đọc cho học sinh vẫn được xem là quan trọng. dạy đọc cho học sinh vẫn được coi trọng. Nó trở thành tiêu chí đầu tiên ddooios với người học. Qua việc đọc giúp các em cảm thụ được văn bản, hiểu được nội dung bài đọc. Từ đó các em sẽ tự tin trong giao tiếp, các em biết sử dụng từ ngữ hay trong giao tiếp, lịch sự hơn khi nói lời xin lỗi, lời cảm ơn. Đặc biết đọc tốt các em còn biết vận dụng ngôn từ để viết câu văn hay hơn, ý nghĩa và sinh động hơn. Đọc tốt còn là tiền đề để các em vận dụng vào học tất cả các môn học khác, chiếm lĩnh kiến thức nhanh hơn. Đây chính là động lực để các em vươn lên trong học tập ngày tiến bộ hơn.
Để đảm bảo tiết dạy thi giáo viên cần nắm vững các yêu cầu cơ bản, mà học sinh lớp 4 cần đạt trong phân môn Tập đọc. Như vậy nó được gắn với 4 lần kiểm tra định kì của phân môn Tập đọc theo sách Chuẩn kiến thức kĩ năng các môn học lớp 4 như sau:
Giữa học kì I: khoảng 75 tiếng / phút.
Cuối học kì I: khoảng 80 tiếng / phút.
Giữa học kì II: khoảng 85 tiếng / phút.
Cuối học kì II: khoảng 90 tiếng / phút.
Vì vậy Tiếng Việt có vai trò đặc biệt quan trọng quyết định đến sự hiểu biết về văn bản,hiểu biết về thông tinđể phục vụ học tập và giao tiếp,quyết định đến tương lai của của các em. Nó ảnh hưởng lớn đến truyền thống văn hóa của dân tộc. Lớp 4 là giai đoạn đầu rèn bước đầu có giọng đọc phù hợp. Học sinh biết đọc thì sẽ hiểu nội dung bài, biết viết đúng chính tả, biết dùng từ đặt câu, biết viết đoạn văn, bài văn có hình ảnh, có cảm xúc. Bởi vậy trong hoạt động dạy và học thì không thể không nói đến phương pháp dạy và phương pháp học, hai hoạt động đó diễn ra song song. Nếu chỉ chú ý đến phương pháp dạy mà không chú ý đến phương pháp học, học sinh không nắm được cách đọc thì không hình thành được kĩ năng, kĩ xảo thực hành. Dẫn đến không đáp ứng được nhu cầu thực tiễn, không xử lí được tình huống. Ở mỗi dạng văn bản khác nhau cách thể hiện giọng đọc khác nhau. Tuy nhiên dù ở dạng văn bản nào thì kĩ năng đọc phải đảm bảo được các yêu cầu của chương trình.
Do vậy đọc đúng là cơ sở để viết đúng. Hơn thế, đọc đúng còn tác động tích cực tới trình độ ngôn ngữ cũng như tư duy của người học. Vì vậy, việc dạy cho học sinh đọc tốt là giúp các em hiểu biết hơn, bồi dưỡng ở các em lòng yêu cái thiện và cái đẹp. Rèn cho các em cách nghĩ lôgíc cũng như biết tư duy có hình ảnh về sự việc. Nhận biết được vấn đề. Mỗi giáo viên cần có phương pháp, giải pháp, cách thức tổ chức phù hợp để giúp các em đọc đúng, đọc tiến bộ.
2. Thực trạng vấn đề nghiên cứu:
Qua những năm giảng dạy phân môn Tập đọc tôi nhận thấy một số học sinh đọc bài còn hạn về đọc đúng, ngữ điệu, giọng điệu, thái độ, chưa phân biệt được lời nhân vật. Vào đầu năm học, tôi nhận thấy lớp 4A1 do tôi chủ nhiệm có những thuận lợi và khó khăn sau:
- Giáo viên, học sinh lớp 4A1 được sự quan tâm của Ban giám hiệu, đã tạo mọi điều kiện để cô trò hoàn thành tốt mọi nhiệm vụ trong công tác giảng dạy và học tập.
- Học sinh cả lớp được trang bị đầy đủ sách giáo khoa và đồ dùng học tập.
- Một số em thích học Tập đọc, được gia đình quan tâm.
- Bản thân giáo viên thích nghiên cứu và dạy Tập đọc.
- Lớp 4A1 có một số học sinh khi đọc còn phát âm chưa đúng phụ âm đầu s/x; ch/tr, vần có âm cuối n/ng; t/c, đọc lắp, đọc chậm, ngắt nghỉ hơi chưa đúng, đọc chưa đúng ngữ điệu, chưa có giọng đọc phù hợp với đoạn văn, khổ thơ hoặc cả văn bản, chưa thể hiện giọng đọc của nhân vật trong bài tập đọc. Tốc độ đọc còn chậm, đọc nhát gừng,...
* Ví dụ: Em Hoàng Hùng đọc còn chưa đúng một số tiếng và đọc nhát gừng.
- Đa số các em là con gia đình nông nghiệp đời sống nhiều khó khăn, một số cha mẹ ít quan tâm đến việc học của con em, phó mặc con em mình cho giáo viên...
Nguyên nhân từ phía giáo viên:
- Phương pháp, cách thức tổ chức dạy học của giáo viên chưa phù hợp.
- Giáo viên còn lúng túng khi xác định giọng đọc của bài, chưa thể hiện được giọng đọc làm cho học sinh không nắm được cách đọc. Đôi khi giáo viên cũng chỉ đọc cho xong bài.
- Giáo viên chưa phát hiện được chỗ học sinh đọc chưa đúng, sửa lỗi cho học sinh không kịp thời.
- Do cách phát âm từ phương ngữ địa phương, nên việc hướng dẫn các em phát âm chính xác theo ngôn ngữ phổ thông cũng gặp khó khăn.
* Ví dụ: giáo viên đọc: Bắc hạc giống nảy mầm nhanh. Mà từ đọc đúng là Bắt hạt
Nguyên nhân từ phía học sinh:
- Đa số học sinh có suy nghĩ chưa đúng về việc học, về vai trò của phân môn Tập đọc. Các em cho rằng chỉ cần nhìn sách đọc là xong.
- Do học sinh chưa chú ý đến phần hướng dẫn cách đọc của giáo viên.
- Do ý thức học tập, tính tự giác chưa cao, chưa có tính kiên trì.
- Những học sinh đọc chưa tốt thì thiếu tự tin khi học Tập đọc.
- Học sinh không có hứng thú học phân môn Tập đọc.
- Học sinh trong lớp chủ yếu là người nhiều địa phương khác nhau, các em phát âm chưa đúng tiếng có âm cuối n/ng, o/ô, c/t một số ít học sinh người miền bắc thường phát âm chưa đúng tiếng có âm đầu x/s, ch/tr, dấu hỏi và dấu ngã...vv.
- Gia đình không nhắc nhở, kèm cặp các em học ở nhà.
* Xuất phát từ thực trạng, tôi đã đưa ra một số kinh nghiệm rèn kĩ năng đọc cho học sinh nhằm nâng cao chất lượng môn Tập đọc và các môn khác.
3. Nội dung và hình thức của giải pháp:
a. Mục tiêu của giải pháp:
Để tiếp tục nâng cao chất lượng dạy học phân môn Tập đọc, khắc phục tình trạng đọc chưa đảm bảo yêu cầu, từng bước ổn định đưa nền giáo dục ngày càng phát triển. Nên khi nghiên cứu các giải pháp, tôi xác định rõ mục tiêu, nhiệm vụ của đề tài là:
+ Dạy cho học sinh đọc đúng tiếng có chưa âm vần dễ lẫn lộn.
+ Rèn kĩ năng đọc đúng tiếng chứa âm đầu tr/ch hoặc x/s.
+ Rèn kĩ năng đọc đúng tiếng chứa âm cuối n/ng hay t/c.
+ Rèn kĩ năng đọc cách ngắt nghỉ theo nhịp thơ.
+ Rèn đọc đúng sau dấu câu và đọc diễn cảm.
+ Rèn kĩ năng đọc thông qua các môn học khác và phát huy tác dụng của "Đôi bạn cùng tiến"
+ Đối với từng đối tượng thì có các biện pháp dạy học khác nhau sao cho hiệu quả.
+ Biết khai thác và phân tích những kinh nghiệm của bản thân cũng như các đồng nghiệp. Từ đó giúp học sinh nhận thức đúng đắn về môn học. Từ những mục tiêu đặt ra, tôi đã rèn cho các em kĩ năng đọc đúng, âm, vần,, tiếng không bị lẫn lộn, biết ngắt nghỉ hơi sau dấu câu, ngắt nhịp khi gặp câu dài. Đặc biệt hình thành cho các em thói quen ngăt nhịp thơ đúng thể loại, biết đọc theo cách phân vai và đúng tốc độ quy định.
Vì vậy mà kĩ năng đọc của các em ngày càng được năng lên rõ rệt. Hiệu quả ở các tiết học của các môn học khác cũng ngày một khả quan.
b. Nội dung và hình thức của giải pháp:
* Giải pháp thứ nhất 1: Nâng cao hiệu quả việc chuẩn bị bài của giáo viên và học sinh:
* Việc chuẩn bị của giáo viên:
Để chuẩn bị cho một tiết Tập đọc, tôi đọc đi đọc lại bài tập đọc đó nhiều lần để hiểu kĩ nội dung bài, xác định đúng mục đích, yêu cầu, nội dung cũng như đưa ra phương pháp, hình thức tổ chức phù hợp với từng bài, từng thể loại văn bản; ở bài này học sinh có thể mắc những lỗi gì, cần giải quyết ra sao để giúp học sinh sửa lỗi kịp thời. Những tuần đầu năm học, học sinh còn chưa đi vào khuôn khổ, đa số các em có giọng đọc chưa tốt. Để tiết dạy tốt đòi hỏi người giáo viên phải có giọng đọc mẫu chuẩn, diễn cảm và lôi cuốn người nghe. Bởi vậy mà ngoài việc đọc đúng, tôi luôn trau dồi và cố gáng rèn luyện giọng đọc của mình sao cho phù hợp với từng bài, từng câu từng nhân vật. Từ tuần 5 trở đi, tôi sẽ gọi những học sinh có chất giọng tốt đọc mẫu cho cả lớp nghe. Chính vì vậy giáo viên phải chuẩn bị cho mình giọng đọc tốt, phát âm chuẩn (đọc diễn cảm, biểu hiện sắc thái, nhấn giọng, ngắt nghỉ hơi, thể hiện giọng nhân vật,...). Đọc thể hiện được giọng đọc qua từng câu, đoạn hay cả bài.
Như vậy luyện theo giọng đọc mẫu giúp HS rèn luyện kĩ năng đọc theo định hướng của giáo viên. Bước này cũng được xem là quan trọng của việc luyện đọc đúng. Để tránh nhàm chán đối với HS, hình thức luyện tập cần phong phú (cá nhân, nhóm, thi đọc, đọc phân vai, đọc nối tiếp,...).
Ví dụ: Khi dạy bài “Mẹ ốm” (Tiếng việt 4 tập 1) tôi đã đọc mẫu, thể hiện được giọng đọc của bài một cách nhẹ nhàng, tình cảm, biểu cảm qua từng khổ thơ. Từ đó học sinh hào hứng với bài tập đọc, xung phong đọc bài và tìm hiểu nội dung của bài.
Chẳng hạn: Khổ thơ 1,2, mẹ đang ốm nên giọng trầm hơi buồn, lo lắng.
. Khổ thơ 4,5 đọc giọng vui khi mẹ khoẻ lại.
- Xem xét trước một số từ ngữ học sinh có thể mắc lỗi để có cách hướng dẫn đọc cụ thể.
- Tập trung rèn đọc cho những học sinh nào? bằng phương pháp nào?
- Chuẩn bị trước bảng phụ ghi câu văn, đoạn văn cần hướng dẫn đọc để khỏi mất thời gian.
Ví dụ: Bài: Dế mèn bênh vực kẻ yếu (tt), tôi sẽ ghi trước câu và đoạn văn sau ra hai bảng phụ để hướng dẫn đọc ngắt hơi ở câu văn dài và nhấn giọng ở những từ ngữ gợi cảm, gợi tả. Lời Dế Mèn mạnh mẽ, dứt khoát như lời lên án hay mệnh lệnh gạch chân. “ Từ trong hốc đá ........
Bên cạnh đó giáo viên còn phải phân loại đối tượng học sinh để dễ điều khiển trong quá trình đọc
* Việc chuẩn bị của học sinh:
- Học sinh đọc kĩ bài, xác định giọng đọc của bài trước khi đến lớp.
- Học sinh chuẩn bị đầy đủ đồ dùng, phương tiện cho từng bài học cụ thể, lựa chọn phương pháp học và tự học để tiếp thu bài được tốt hơn.
Ví dụ: Bài: "Ở Vương quốc tương lai" Để kiểm tra việc học sinh chuẩn bị bài ở nhà tôi sẽ hỏi những câu đơn giản: Hôm qua em có đọc bài này không? Em đọc bài mấy lần ở nhà? Bài Tập đọc có những nhân vật nào?... Nếu các em trả lời được có nghĩa các em đã đọc trước bài ở nhà.
* Qua đó giúp giáo viên và học sinh tự tin hơn khi đọc bài. Thể hiện giọng đọc rõ ràng mạch lạc, đọc trôi chảy, ngắt nghỉ hơi đúng và có giọng đọc phù hợp hơn.
* Giải pháp thứ 2: Rèn đọc cho học sinh với những âm, vần, tiếng còn lẫn lộn:
* Rèn kĩ năng đọc phát âm chuẩn:
Phát âm chuẩn là một khâu quan trọng trong các bước lên lớp của giờ tập đọc và đây chính là cơ sở để đọc tốt. Trong quá trình luyện đọc, tôi đặc biệt chú ý tới những đối tượng học sinh đọc bài còn mắc lỗi. Do đó cho các em đọc bài theo cách đọc nối tiếp hàng ngang, hàng dọc, hàng chéo hoặc gọi đọc bất kì, ... tránh một em đọc một đoạn nhiều lần. Có thể cho học sinh phát hiện tiếng khó đọc hoặc gọi học sinh phát hiện bạn đã đọc chưa đúng tiếng nào thì giáo viên tập cho học sinh đọc đúng từ, câu có tiếng đó. Ngoài ra để học sinh có cơ hội phát triển kĩ năng nghe và phát hiện cách đọc chưa đúng của bạn thì tôi tổ chức cho học sinh luyện đọc theo cặp, theo nhóm.
Mặc dù đã lên lớp bốn, nhưng nhiều em vẫn không tránh khỏi đọc chưa đúng tiếng có âm cuối: n-ng; t-c; các vần có o-ô; các tiếng có chứa thanh hỏi, thanh ngã. Đọc chưa rành mạch, một số em đọc nhát gừng, không đảm bảo tốc độ có những em lại rụt rè, nhút nhát, thiếu tự tin nên dẫn đến đọc quá nhỏ và đọc không trôi chảy. Với từng đối tượng cụ thể tôi đề ra những biện pháp phù hợp để giúp các em đọc đúng, và hướng dẫn các em đọc trong các tiết học khác nhau.
- Đối với những em đọc chưa đúng phụ âm và dấu thanh tôi sẽ đọc mẫu hoặc gọi học sinh đọc tốt đọc mẫu sau đó yêu cầu em đó đọc lại cho chính xác...Hướng dẫn đọc phân biệt các tiếng có âm đầu s/x; ch/tr; âm cuối c/t, n/ng...Ở lỗi này hay mắc nhất là em Quý, em Linh, em Khánh, em Châu,em Ly,..
* Rèn kĩ năng đọc đúng tiếng chứa âm đầu tr/ch hoặc x/s:
Sự nhầm lẫn trong phát âm các tiếng chứa âm tr/ch cũng là do ảnh hưởng của phương ngữ. Tôi sửa cho học sinh bằng cách phát âm mẫu rồi hướng dẫn như sau: Khi phát âm tiếng có “tr” quan sát thấy miệng hơi đưa về phía trước, khác với khi phát âm tiếng có “ch” hai hàm răng chạm nhanh vào nhau, hơi bật mạnh. Sau đó tôi cho học sinh đọc thêm một số tiếng bất kì, ví dụ: tre/che, truyện/chuyện,….Ngoài ra tôi cũng ra thêm các bài tập, yêu cầu các em luyện thêm vào 15 phút đầu giờ.
Ví dụ: + Cứ mỗi tối, bà tôi lại kể chuyện cổ tích cho cả nhà nghe. (ch/tr)
+ Trưa nay bạn ăn cơm chưa? ( trưa/ chưa)
- Tiếng chứa âm đầu x/s: Trường hợp học sinh phát âm không phân biệt x/s chủ yếu là do thói quen hoặc do phương ngữ địa phương trong khi đọc. Để khắc phục tình trang này, tôi hướng dẫn các em như sau: Khi phát âm “x”, quan sát miệng thấy hai hàm chạm nhẹ vào nhau, hơi bật nhẹ khác với khi phát âm “s” lưỡi cong lên, miệng mở rộng hơn. Tiếp đó tôi cho học sinh luyện bằng cách đọc các từ có hai tiếng trở lên trong đó mỗi từ đều có tiếng chứa âm “x” và âm “s”, ví dụ: sắp xếp, sâu xa, soi xét, xương sườn,….
* Rèn kĩ năng đọc đúng tiếng chứa âm cuối n/ng hay t/c:
Do phát âm của địa phương nên trong những bài tập đọc có nhiều tiếng chứa âm cuối n/ng; c/t học sinh đọc chưa chính xác. Tôi đặc biệt chú ý đến việc hướng dẫn đọc đúng.
Ví dụ: Bài: Thư thăm bạn
Em Hoàng Ngọc bảo Châu đọc: “Mấy ngày nay ở phườn mình và khắp thị xã đang có phong trào quyêng góp ủng hộ đồng bào khắt phục thiêng tai”
Khi đó tôi hướng dẫn những tiếng có âm cuối (n), ( ng) như: "phường, quyên, khăc, thiên” cần chú ý đầu lưỡi cong lên chạm vòm lợi. Và gọi nhiều em đọc các tiếng này trước khi đọc lại đoạn.
* Rèn đọc các tiếng có vần: ưu/ iu, ươu/ iêu, uôi/ ui,…( hưu- hiu, hươu- hiêu, muối- múi,….)
Trong những trường hợp này, tôi hướng dẫn học sinh phân tích tiếng để thấy được sự khác biệt giữa các lỗi khi phát âm.
Ví dụ: Tiếng chuối gồm âm ch+ vần uôi- thanh săc đánh vần là chờ- uôi- chuôi – sắc chuối. Còn tiếng hiểu gồm âm đầu h+ vần iêu- đánh vần là hờ- iêu- hiêu….Sau đó cho học sinh luyện đọc thông qua các bài tập.
+ Buồng chuối nhà em đã chín.( chuối/ chúi, vần ui/ uôi))
+ Ông em đã nghỉ hưu. ( hưu/ huơu)
*Giải pháp thứ 3: Nâng cao hiệu quả của việc rèn đọc đúng sau dấu câu và đọc diễn cảm:
- Rèn kĩ năng đọc cách ngắt nghỉ theo nhịp thơ:
Nói đến thơ ca là nói đến vần điệu. Muốn học sinh đọc đúng nhịp điệu của câu
thơ, khổ thơ hay cả bài thơ giáo viên cần hướng dẫn học sinh cách nhận biết thể thơ, tìm ra nhịp thơ phổ biến từ đó có cách ngắt giọng phù hợp.
Ví dụ:
Trong thể thơ thất ngôn hoặc tục ngữ thì nhịp phổ biến là 4/3( 2/4; 4/2). Chẳng hạn trong bài tục ngữ STV4/T1. Hướng dẫn học sinh ngắt nhịp đùng thể loại: Ai ơi/ đã quyết thì hành
Đã đan/ thì lận tròn vành mới thôi.
Chớ thấy sóng cả/ mà ngã tay chèo.
Thơ lục bát thì nhịp thơ phổ biến là 2/4 và 4/4, vì vậy khi đọc bài giáo viên và học sinh cần ngắt nghỉ sao cho đúng nhip thì mới thể hiện được ý thơ.
Ví dụ: Bài: Truyện cổ nước mình: của “Lâm Thị Mỹ Dạ” STV4/T1, học sinh phải biết phát hiện và ngắt đúng nhịp thơ ở mỗi dòng:
Ở hiền/ thì lại gặp hiền/
Người ngay/ thì được phật tiên độ trì./
Mang theo truyện cổ/ tôi đi/
Nghe trong cuộc sống/ thầm thì tiếng xưa./
Tùy vào cấu trúc ngữ pháp của mỗi dòng thơ và câu thơ hoặc đoạn thơ mà sự ngắt nhịp có thể linh hoạt hơn. Đặc biệt là thể thơ tự do đòi hỏi học sinh phải tự tìm ra nhịp thơ vì vậy cần có sự gợi mở của giáo viên. Đa số học sinh đọc chưa đúng theo yêu cầu.
* Ví dụ: Bài Tuổi Ngựa em Quý đọc:
Mẹ ơi, con sẽ phi Giáo viên sủa lại: Mẹ ơi, /con sẽ phi
Qua bao nhiêu ngọn gió Qua bao nhiêu/ ngọn gió
Gió xanh miền trung du Gió xanh/ miền trung du
Gió hồng vùng đất đỏ Gió hồng/ vùng đất đỏ
Gió đen hút đại ngàn. Gió đen/ hút đại ngàn.
Vì vậy trong khi dạy tôi đặc biệt lưu ý học sinh cách lấy hơi và cách ngắt hơi khi đọc thơ, sao cho ngắt nhịp mà vẫn có ngữ điệu mượt mà tự nhiên. Trong khổ thơ có nhiều câu thơ, dòng thơ nhưng sự liên kết ý nghĩa vẫn không bị tách rời. Như vậy khi đọc nhịp thơ phải rõ ý, cảm xúc vẫn liên tục.
Khi đọc thơ thường có giọng chậm rãi thong thả, tự nhiên và có sức rung động từ bên trong. Đồng thời rèn đọc ngắt nghỉ đúng cũng kết hợp với phần đọc hiểu. Nếu đọc ngắt nghỉ không chính xác dẫn tới hiểu chưa đúng nghĩa của từ, câu và đoạn. Vì vậy cần có nhiều hình thức đọc khác nhau để tránh sự nhàm chán, học sinh có thể được đọc đến hai lần mà không trùng lập.
- Rèn kĩ năng đọc cách ngắt nghỉ câu văn, đoạn văn:
Ở lớp bốn, đa số các em biết ngắt nghỉ hơi khi gặp dấu câu nhưng bên cạnh vẫn còn một số em đọc chậm, vấp từ, hoặc đọc liến thoắng. Những trường hợp này tôi thường nhắc nhở và yêu cầu các em đọc lại. Tuy nhiên khi đọc một văn bản, ngoài việc ngắt giọng dựa vào các dấu câu, học sinh cần nắm được các cấu tạo ngữ pháp để ngắt giọng đúng chỗ. Thực tế cho thấy, khi đọc văn xuôi, học sinh thường mắc lỗi ngắt giọng ở những câu văn dài, có cấu trúc ngữ pháp phức tạp.
Ví dụ: Khi học bài Sầu riêng - SGK T2/34 (Tìm hiểu đoạn 1 "Sầu riêng là loại trái quý .... Hương vị quyến rũ đến kì lạ". Tôi sẽ gọi một học sinh đọc to, lớp đọc thầm trước khi trả lời câu hỏi. Nhưng sang đoạn 2, tôi sẽ yêu cầu học sinh đọc thầm rồi trả lời câu hỏi: Hoa sầu riêng trổ vào thời gian nào?..).
- Khi hướng dẫn đọc những câu dạng này, dùng bảng phụ viết sẵn câu văn, yêu cầu học sinh xác định chỗ ngắt nghỉ hơi, giáo viên đánh dấu rồi cho đọc. Từ đó, giáo viên giúp học sinh nhận thấy được chỗ hợp lí và chưa hợp lí để điều chỉnh cho đúng. Chẳng hạn có thể ngắt giọng theo cụm từ, ngắt giọng giữa chủ ngữ và vị ngữ, ngắt giọng tuỳ theo cảm xúc của câu. Tôi xin đưa ra một số ví dụ cụ thể về các trường hợp học sinh ngắt nghỉ sai và cách sửa.
Ví dụ: Bài: “Vua tàu thuỷ” Bạch Thái Bưởi
Em Khánh và một số em đọc chưa đúng "Bạch Thái Bưởi mở công ti/ vận tải đường thuỷ vào lúc/ những con tàu của người Hoa đã đặc chiếm/ các đường sông miền Bắc”.
Sửa: "Bạch Thái Bưởi/ mở công ti vận tải đường thuỷ/ vào lúc những con tàu của người Hoa/ đã đặc chiếm các đường sông miền Bắc/”.
- Đọc ngắt nghỉ đúng ranh giới giữa thành phần chính và thành phần phụ:
Ví dụ: Bài: Vẽ trứng
Em Thảo đọc: Lê-ô-nác-đô hiểu ra/ và miệt mài tập vẽ.
Sửa: Lê-ô-nác-đô/ hiểu ra và miệt mài tập vẽ.
- Đọc ngắt nghỉ tách các ý chính trong câu:
Ví dụ: Bài: Cánh diều tuổi thơ
Em Dương đọc :Tôi đã ngửa cổ suốt một thời mới lớn để chờ đợi một nàng tiên áo xanh bay xuống từ trời và bao giờ cúng hi vọng khi tha thiết cầu xin: “ Bay đi diều ơi! Bay đi”.
Sửa: Tôi đã ngửa cổ suốt một thời mới lớn/ để chờ đợi một nàng tiên áo xanh bay xuống từ trời/ và bao giờ cúng hi vọng khi tha thiết cầu xin/: “ Bay đi diều ơi! Bay đi/”.
Ví dụ: Đọc phân biệt chủ ngữ với vị ngữ trong bài: Nếu chúng mình có phép lạ
Em Bảo Trâm đọc: Nếu/ chúng mình có phép lạ
Hoá/ trái bom thành trái ngon.
Sửa:
Nếu chúng mình/ có phép lạ
Hoá trái bom/ thành trái ngon
- Rèn kĩ năng đọc đúng tốc độ:
Việc đọc đúng tốc độ là yếu tố vô cùng quan trọng đối với yêu cầu của lớp 4. Vì vậy mà đọc đúng tốc độ của học sinh lớp 4 cuối học kì I khoảng 80 tiếng/phút, giữa học kì II khoảng 85 tiếng/phút. Việc các em đọc chậm từng tiếng, đọc không đúng tốc độ, làm mất nhiều thời gian đồng thời cũng ảnh hưởng đến việc đọc hiểu, khả năng cảm thụ văn chương cũng như tiếp thu chậm các môn học khác . Để khắc phục tình trang này, tôi thường tiến hành như sau: Để chuẩn bị cho một tiết Tập đọc, ở nhà mỗi học sinh phải tự rèn đọc ít nhất 4 lần. Trước mỗi giờ Tập đọc tôi đều kiểm tra sự chuẩn bị của học sinh.
Đối với những em có tốc độ đọc chậm tôi kèm đọc các em vào đầu giờ (sinh hoạt 15’) hoặc cho các em thi đọc với các em cùng nhóm để tăng dần tốc độ đọc cho các em. Chú ý động viên và khen ngợi mỗi khi các em đọc tốt hơn, tránh chê bai làm các em không có hứng thú khi học Tập đọc.
Hằng ngày tôi thường xuyên gọi các em đọc trong các môn học như Toán, Lịch sử, Địa lí, Khoa học,...Tôi còn xếp các em ngồi cạnh những em đọc tốt để học tập cách đọc của bạn và được bạn giúp đỡ.
Trong tiết dạy, tôi cũng luôn quan tâm đến tất cả các đối tượng học sinh. Nhưng 5 phút kiểm tra bài cũ sẽ dành nhiều thời gian cho học sinh hoàn thành và chưa hoàn thành về cách đọc..
Ví dụ: Khi kiểm tra bài cũ: Ông Trạng thả diều- STV tập 1/ 104
- Tôi gọi 3 học sinh lên bảng trong đó có em Long đọc tốt đọc đoạn 3 dài hơn. Nhưng em Duy ( HS chưa hoàn thành đọc đoạn và Khánh ( học sinh hoàn thành) đọc đoạn 1, 2 ngắn vừa sức với hai em. Sau đó cho học sinh nhận xét, nếu cảm thấy các đọc đảm bảo yêu cầu, tôi sẽ tuyên dương và thưởng cho mỗi em một lá cờ để tạo hứng thú trong học tập.
Ngoài giờ học tập đọc, vào những lúc sinh hoạt 15 phút đầu giờ hay các tiết sinh hoạt lớp, tôi thường dành nhiều thời gian cho những học sinh hoàn thành và chưa hoàn thành bài đọc. Chẳng hạn khi có đọc báo đội, tôi thường giao cho những học sinh này chuẩn bị bài để đọc cho cả lớp nghe đọc nhằm giúp các em quen mặt chữ..
- Rèn kĩ năng đọc phân biệt lời người dẫn chuyện và lời thoại.
Đối với những bài Tập đọc là truyện kể nếu có lời nhân vật, tôi thường hướng dẫn học sinh phân biệt lời người dẫn và lời nhân vật. Giọng của nhân vật thì dựa vào tính cách và cảm xúc nội tại của nhân vật đó. Khi đọc một câu chuyện cần chuyển giọng linh hoạt cho phù hợp với nội dung và diễn biến câu chuyện. Vì thế tôi thường chỉ rõ tại sao đoạn này cần đọc chậm, đoạn kia cần đọc nhanh. ..
Những bài có nhiều nhân vật, căn cứ vào tính cách của từng nhân vật chuyển giọng đọc phù hợp với từng nhân vật, diễn biến nội dung bài.
Ví dụ: Khi hướng dẫn học sinh đọc bài Bốn anh tài (Truyện cổ dân tộc Tày) giáo viên phải giúp học sinh nhận thấy: đoạn đầu cần đọc với giọng hồi hộp (vì anh em Cẩu Khây đang tới chỗ yêu tinh); gấp gáp, dồn dập ở đoạn sau (vì cuộc chiến đấu diễn ra quyết liệt); giọng Cẩu Khây dứt khoát thể hiện tinh thần quyết tâm diệt trừ yêu tinh;…
Ví dụ: Bài: Rất nhiều mặt trăng
Đoạn : Công chúa bảo: Chỉ to hơn móng tay ta, vì khi ta đặt ngón tay lên trước mặt trăng thì móng tay ta che gần khuất mặt trăng. – Lời công chúa hồn nhiên ,ngây thơ.
Chú hề lại bảo :
- Công chúa có biết mặt trăng ở đâu không ? – Lời chú hề thì vui, điềm đạm.
- Rèn kĩ năng đọc đúng ngữ điệu:
Bên cạnh việc rèn cho học sinh ngắt nghỉ hơi đúng, đọc đúng tốc độ giáo viên cần chú ý giúp học sinh đọc đúng ngữ điệu.
Biết đọc theo ngữ điệu từng loại câu (cao giọng hoặc hạ giọng, theo câu kể, câu hỏi. câu cảm, câu cầu khiến). Biết nhấn mạnh những từ ngữ gợi tả, gợi cảm trong câu văn, nhấn giọng (cao hay thấp) các tiếng gieo vần trong thơ. Tuỳ theo nội dung bài hoặc đoạn văn mà có giọng đọc phù hợp linh hoạt buồn vui, trang nghiêm, hay nhẹ nhàng...
Hầu hết tất cả các bài văn xuôi hay thơ khi được đặt dấu câu ba chấm (…) đọc đến đây chúng ta phải hạ giọng thấp hơn so với giọng đọc ban đầu và nghỉ hơi dài hơn. Dấu ba chấm ở đây chỉ sự ngập ngừng chưa nói hết thì phải đọc với ngữ điệu nhẹ nhàng, cần hạ giọng và nghỉ hơi lâu hơn.
Ví dụ: Bài: Nỗi dằn vặt của An -đrây-ca
Bố khó thở lắm!...
- Khi đọc câu kể thì giọng đọc chậm rãi:
Ví dụ: Ngoài đường, lửa khói mịt mù. (bài: Ga-vrốt ngoài chiến lũy).
- Lên giọng ở cuối câu hỏi: (- Cậu làm trò gì đấy?)
- Tuy nhiên có những câu hỏi kết thúc thì không lên giọng.
Ví dụ: Chúa đã xơi “Mầm đá” chưa ạ? - Bài: Ăn mầm đá.
- Câu cảm thì thể hiện theo từng cảm xúc vui, buồn, cảm động, ... thể hiện sự
hồn nhiên, ...: (- Tí ti thôi! - bài: Ga-vrốt ngoài chiến lũy.)
- Nhưng với câu khiến học sinh phải có giọng đọc thể hiện nội dung yêu cầu, đề nghị, mong muốn của người nói, người viết với người khác.
Ví dụ: Bài Khuất phục tên cướp biển.
Chúa tàu trừng mắt nhìn bác sĩ, quát:
- Có câm mồm không?
Hoặc: Nếu anh không cất dao, tôi quyết làm cho anh bị treo cổ trong phiên tòa sắp tới.
Từ đó học sinh phát huy được khả năng tư duy của mình. Các em tự phát hiện được cách đọc các loại câu có trong bài mà không cần sự hướng dẫn của giáo viên.
Hầu hết các kiểu câu khiến đều có ngữ điệu mạnh. Trong một câu hoặc trong một đoạn, ngữ điệu mạnh nêu bật những từ người ta muốn nhấn mạnh, đặc biệt là lúc này ngữ điệu mạnh trùng với trọng âm.
Ví dụ: Bài: "Vua tàu thuỷ" Bạch Thái Bưởi
Em Diệp Anh ( học sinh HTT) đọc : "Bưởi mồ côi cha từ nhỏ, phải theo mẹ quẩy gánh hàng rong. Thấy em khôi ngô, nhà họ Bạch nhận làm con nuôi và cho ăn học." cần đọc nhấn mạnh các từ: mồ côi, khôi ngô, ...
- Rèn kĩ năng đọc thể hiện điệu bộ, cử chỉ, ánh mắt:
Để bài đọc hay có sức lối cuốn, thì khi đọc một văn bản, thái độ của người đọc đối với nội dung của tác phẩm cũng được thể hiện qua tư thế, nét mặt, ánh mắt và cử chỉ một cách tự nhiên. Đọc một câu chuyện vui nét mặt phải tươi sáng, thái độ thoải mái. Đọc một câu chuyện buồn nét mặt cũng biểu lộ sự đồng cảm, buồn bã,…. Việc người đọc thể hiện được điệu bộ, cử chỉ hay ánh mắt giúp người nghe cảm thụ được văn bản và cũng ham mê đọc sách hơn.
Ví dụ: bài: Đôi giày ba ta màu xanh.
" Lúc ra khỏi lớp, Lái cột hai chiếc giày vào nhau, đeo vào cổ, nhảy tưng tưng".
- Ở đoạn này tôi sẽ hướng dẫn học sinh đọc nhanh và vui hơn khi thể hiện niềm xúc động, vui sướng khôn tả của cậu bé lang thang lúc cậu được chị phụ trách tặng đôi giày. Đồng thời nhấn giọng ở từ ngữ: nhảy tưng tưng.
* Giải pháp thứ 4: Rèn kĩ năng đọc thông qua các môn học khác và phát huy tác dụng của "Đôi bạn cùng tiến":
Bên cạnh việc rèn kĩ năng đọc trong tiết Tập đọc, tôi còn rèn đọc cho học sinh theo phương pháp "tích hợp-lồng ghép" trong các môn học khác.
Đối với Phân môn Kể chuyện của lớp 4 hiện nay, một số tiết "Kể chuyện được chứng kiến hoặc tham gia" đã giảm tải và thay vào đó là "Kể chuyện đã nghe, đã đọc". Ngoài các câu chuyện các em đã chuẩn bị, tôi sẽ chuẩn bị trước một số truyện tranh để các em đọc cho nhau nghe, hoặc mượn về nhà đọc. Đến giờ kể chuyện, học sinh kể được câu chuyện một cách rõ ràng, mạch lạc (đối tượng học sinh đọc HT). Qua đó các em sẽ kể chuyện biểu lộ cảm xúc, giọng điệu nhân vật (học sinh HTT) có nghĩa em đã đọc chuyện. Trong tiết Tập làm văn Toán, tiết hoặc trong tiết Khoa học, Lịch sử, thay bằng gọi học sinh tốt đọc đề bài mà tập trung gọi các học sinh HT và CHT đọc bài, cả lớp đọc thầm trước khi trả lời câu hỏi. Như vậy tất cả các đối tượng đều được rèn đọc một cách phù hợp nhất.
Phối hợp với nhân viên thư viện, tạo điều kiện cho học sinh mượn truyện tranh có trong thư viện để các em đọc tranh thủ ra chơi hoăc 15 đầu giờ (hoặc có thể mang về nhà đọc). Đặc biết tiết đọc thư viện tôi cũng vô cũng chú trọng dạy cách đọc cho học sinh. Bên cạnh đó, bản thân tôi cũng đưa truyện tranh về các loài vật hoặc truyện tranh Lịch sử ở nhà lên cho các em mượn đọc.
Ngoài các giải pháp cơ bản trên, tôi còn chú ý rèn đọc cho học sinh bằng cách phát huy tác dụng của "Đôi bạn cùng tiến" trong mỗi buổi học.Sử dụng hiệu quả 15 phút đầu giờ, cho nhóm 2 học sinh kiểm tra bài, đọc bài và sửa bài cho nhau. Đặc biệt cứ bạn đọc tốt sẽ kèm bạn đọc chưa tốt. Động viên, khuyến khích các em đọc sách, đọc truyện ngoài giờ học nhằm tăng cường kĩ năng đọc đúng, đọc nhanh, đọc hay.
Như vậy với giải pháp này các em rất hứng thú và thích đọc bài hơn.. Từ đó, các em đã được rèn đọc mọi lúc và mọi nơi.
d. Kết quả đạt được:
Trên đây là những giải pháp mà tôi sử dụng để giảng dạy học sinh lớp 4A1 tại Trường Tiểu học …………. Những giải pháp này tôi đã mạnh dạn đưa ra trình bày khi sinh hoạt chuyên môn ở tổ khối và trình bày với chuyên môn nhà trường. Các đồng chí trong khối đều ủng hộ và áp dụng vào dạy Tập đọc rất hiệu quả.
- Học sinh có giọng đọc rõ ràng, rành mạch; ngắt nghỉ hơi đúng chỗ, tốc độ đảm bảo và nhiều em có giọng đọc phù hợp với đoạn, bài.
- Hiểu được nội dung các bài văn xuôi, bài thơ một cách sinh động.
- Các môn học khác cá em tiếp thu bài nhanh hơn, đặc biệt là môn Toán.
* Kết quả so sánh đối chiếu như sau:
1. Khảo sát phần đọc đầu năm (Tuần 3 với tổng số 27 học sinh):
Hoàn thành tốt Tỉ lệ % Hoàn thành Tỉ lệ Cần cố gắng Tỉ lệ %
4 học sinh 15% 12 học sinh 44 % 11 học sinh 41%
2. Kết quả kiểm tra phần đọc (Tuần 18 cuối HK1 với tổng số 27 học sinh):
Hoàn thành tốt Tỉ lệ % Hoàn thành Tỉ lệ % Cần cố gắng Tỉ lệ %
10 học sinh 37%% 15 học sinh 56 % 2 học sinh 7 %
Qua bảng thống kê trên, tôi nhận thấy các giải pháp thực hiện đã giúp học sinh tiến bộ rõ rệt, chất lượng được nâng lên từng ngày. Từ kết quả này tôi khẳng định con đường tìm tòi, nghiên cứu và áp dụng các giải pháp là đúng đắn, đem lại kết quả khả quan trong giảng dạy. Đặc biệt sau mỗi lần kiểm tra, kết quả của các em lại cao hơn, cải thiện hơn. Khi các em học tốt phân môn Tập đọc, cảm thấy mạnh dạn, tự tin, chắc chắn học các môn học khác cũng sẽ tốt hơn. Đây chính là nền tảng vững chắc cho các em để các em phấn đấu và rèn luyện học ở các lớp cao hơn.
Khi đọc tiến bộ, các em ham đọc, ham tìm hiểu thì các em tỏ ra hiểu biết hơn, ngoan hơn, biết vâng lời nên chất lượng về đạo đức cũng tốt hơn. Đây là một trong những thành công của tôi trong quá trình vận dụng giải pháp mới vào hướng dẫn học phân môn Tập đọc cho học sinh lớp 4A.
III. KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHI:
1.Kết luận:
Trên đây có thể coi là một số kết quả mà tôi đạt được trong quá trình dạy phân môn Tập đọc ở lớp 4. Có được như vậy là nhờ sự học hỏi, nổ lực không ngừng của bản thân, sự góp ý chân thành của bạn bè, đồng nghiệp, sự chỉ bảo tận tình của Ban giám hiệu nhà trường. Dựa trên những kết quả đạt được của bản thân, theo tôi muốn nâng cao kĩ năng đọc cho học sinh lớp 4 giáo viên cần phải:
- Có giọng đọc chuẩn xác vì ở lứa tuổi các em bắt chước rất tốt tránh để tiếng địa phương làm ảnh hưởng đến cách phát âm của học sinh.
- Chuẩn bị bài thường xuyên, chu đáo bám sát chuẩn kiến thức kĩ năng cơ bản, trọng tâm của chương trình, bài dạy để xây dựng nội dung, phương pháp, hình thức dạy học phù hợp với từng đối tượng học sinh.
- Khi dạy môn tập đọc, để học sinh dễ hiểu, nắm bắt kiến thức dễ dàng đòi hỏi giáo viên phải xác định được mục tiêu của từng hoạt động trong giờ học. Kết hợp có chọn lọc và đan xen những nội dung, những vấn đề xã hội có liên quan đến nội dung bài học một cách phù hợp và có hiệu quả.
- Lời truyền đạt của giáo viên phải rõ ràng, trong sáng và có sức thuyết phục,
biết tạo hứng thú học tập cho học sinh trong phân môn Tập đọc cũng như các môn
học khác.
- Sử dụng các phương tiện, thiết bị dạy học như: sách giáo khoa, vở bài tập và các đồ dùng dạy học một cách nhịp nhàng.
- Lựa chọn, phối hợp linh hoạt và có hiệu quả các phương pháp và hình thức tổ chức dạy học như: phương pháp trực quan, thực hành luyện tập, hỏi đáp,...hình thức phong phú để phát huy tính sáng tạo, năng lực học tập của từng học sinh. Đồng thời tạo mối quan hệ gần gũi, hợp tác tích cực giữa giáo viên và học sinh; giữa học sinh và học sinh. Qua đó học sinh lĩnh hội kiến thức tích cực, tự giác "học mà chơi-chơi mà học" .
- Thường xuyên tập trung rèn cho học sinh có giọng đọc rõ ràng, rành mạch; ngắt nghỉ hơi đúng chỗ, đảm bảo tốc độ, giọng đọc phù hợp với đoạn văn, 1 hay 2 khổ thơ theo yêu cầu.
- Phát huy vai trò của "Đôi bạn cùng tiến" trong học tập.
- Phối kết hợp cùng giáo viên phân môn để quan tâm rèn đọc cho học sinh trong tất cả các tiết học.
- Thường xuyên phối hợp với phụ huynh học sinh, quan tâm nhắc nhở việc chuẩn bị bài trước ở nhà, việc đọc bài trước để tìm hiểu nội dung bài qua các câu hỏi trong sách giáo khoa, giúp các em khi tới lớp sẽ chủ động tiếp thu bài và đạt kết quả cao.
2. Kiến nghị:
* Về phía nhà trường:
- Tạo điều kiện thuận lợi nhất giúp giáo viên hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ.
- Mua sắm thêm một số trang thiết bị phục vụ việc dạy và học.
- Thường xuyên tổ chức các chuyên đề liên quan đến chuyên môn giữa các tổ.
- Hàng năm nên tổ chức các cuộc thi về Đọc diễn cảm cho giáo viên và học sinh có cơ hội tham gia học hỏi.
* Về phía phòng giáo dục:
- Quan tâm hơn nữa về việc mua sắm thêm trang thíết bị phục vụ cho việc dạy và học
- Thường xuyên tổ chức các chuyên đề liên quan đến chuyên môn giữa các trường.
- Hàng năm nên tổ chức các cuộc thi về Đọc diễn cảm cho giáo viên và học sinh có cơ hội tham gia học hỏi...
Mặc dù đề tài này tôi cũng đã cố gắng nghiên cứu và áp dụng nhưng với khoảng thời gian ngắn thì chắc chắn không tránh khỏi những hạn chế, thiếu sót. Rất mong được sự góp ý của Hội đồng khoa học, Ban giám hiệu và các bạn đồng nghiệp để sáng kiến này được hoàn chỉnh, có thể áp dụng vào dạy học Tập đọc cho học sinh lớp 4 trong nhà trường và được nhân rộng.
Người viết
Một số giải pháp dạy toán phép chia có dư ở tiểu học
02/04/2025 14:46
Một số giải pháp dạy toán phép chia có dư ở tiểu học
Lồng ghép một số trò chơi nhỏ trong bài dạy thể dục nhằm tạo hứng thú cho học sinh
01/04/2025 16:44
Lồng ghép một số trò chơi nhỏ trong bài dạy thể dục nhằm tạo hứng thú cho học sinh
Một số biện pháp xây dựng lớp học hạnh phúc tại lớp 5A4
31/03/2025 17:06
Một số biện pháp xây dựng lớp học hạnh phúc tại lớp 5A4
Một số giải pháp vận phương pháp nhóm giúp học sinh dân tộc thiểu số phát huy kĩ năng làm việc nhóm
30/03/2025 07:53
Một số giải pháp vận phương pháp nhóm giúp học sinh dân tộc thiểu số phát huy kĩ năng làm việc nhóm.
Một số giải pháp phát triển kỹ năng viết bài văn miêu tả cho học sinh lớp 5
30/03/2025 11:02
Một số giải pháp phát triển kỹ năng viết bài văn miêu tả cho học sinh lớp 5
Một số biện pháp phát huy tính tự chủ, tự giác, sáng tạo ở học sinh lớp 5
30/03/2025 20:22
Một số biện pháp phát huy tính tự chủ, tự giác, sáng tạo ở học sinh lớp 5
29/03/2025 14:32
Một số biện pháp dạy môn Lịch sử lớp 5 theo hướng phát triển năng lực giúp học sinh yêu thích môn học Lịch sử
Tổ chức một số trò chơi toán học nhằm gây hứng thú học tập cho học sinh lớp 5
28/03/2025 07:26
Tổ chức một số trò chơi toán học nhằm gây hứng thú học tập cho học sinh lớp 5